Afbeelding
Krop in de keel
Johan Terryn sprak in De Studio met een meisje van vijftien voor de opname van een podcast. De lockdown had haar mentale gezondheid geen deugd gedaan.
"Ik wil u vertellen over een krop in mijn keel die ik niet meer krijg weg geschraapt." - Johan Terryn
Beluister het fragment in het Middagjournaal van 2 februari 2021 (Nieuwe Feiten, Radio 1) of lees hieronder de integrale tekst
Beste luisteraar,
Ik wil u vertellen over een krop in mijn keel die ik niet meer krijg weg geschraapt. Vorige week sprak ik voor de opname van een podcast met een meisje van vijftien. Ze zat te stralen tegenover mij terwijl we spraken over het leven in deze verwarrende tijd. Ze hield van tekenen, skaten en muziek luisteren. En niet van films omdat die meestal saai zijn.
Na vijf vrolijke minuten vertelde ze mij plots dat de lockdown haar mentale gezondheid geen deugd had gedaan. Door stress en verveling was de zelftwijfel en onzekerheid beginnen toenemen. Haar depressieve klachten werden erger en erger met een zelfmoordpoging tot gevolg.
Ik slikte en keek haar aan. Het prachtige meisje dat voor mij zat, was beginnen geloven dat de wereld beter af zou zijn zonder haar. Hoewel het voorval nog maar twee maanden geleden was, had ze intussen dankzij intensieve therapie weer een beetje leren houden van zichzelf.
Haar vrienden bleken boos en bezorgd en geschrokken en hadden haar op die manier verteld dat er meer mensen om haar gaven dan ze dacht.
De krop bleef in mijn keel hangen toen ik weer naar huis fietste. Thuis heb ik geen dochter. Mijn twee jongens zitten al een jaar vanachter hun laptop te studeren. Ze houden ondanks moeilijke momenten moedig vol, maar ik hou mijn hart vast voor de dag dat hun ogen dof worden. Ik merk dat ik sneller begin te trappen, ik wil thuiskomen en de glinster in hun ogen zien. De glinster die vertelt dat hun dromen en verwachtingen nog sluimeren, ook al is er momenteel weinig meer dan eten, werken en slapen. Daar met die krop in mijn keel op mijn fiets ervoer ik opnieuw dezelfde kwetsbaarheid als de dag dat ik vader werd. Het zit weer vlak onder mijn huid.
De jongeren die zich momenteel over hun mentale welzijn laten horen, klinken opvallend begripvol en beleefd. Hun stem is behoedzaam, bijna verontschuldigend, er klinkt geen protest. Dat deden die boomers destijds wel anders.
Toch moeten ze in de comments onder hun boodschap vaak enge dingen lezen, over de oorlog meemaken, over de legerdienst die ze niet moesten doen en andere baarlijke onzin.
Als het coronavirus ons behalve vrijheid nog iets ontnomen heeft, is het wel empathie.
Bij deze wil ik dus de empathische uitnodiging aan jongeren sturen. Vertel je verhaal voluit. Vertel hoe het écht is. Haal die krop uit je keel. Je zal merken dat er meer mensen om je geven dan je dacht.
© Johan Terryn - 2 februari 2021
Main content
Media content
Zullen wij onze plaats eens afstaan aan de jongeren?
Heidi De Pauw is CEO van Child Focus, Sara Vercauteren is managing director van Bepublic Group. Deze open brief, die ze in eigen naam schreven, werd door tal van mensen in het veld ondertekend.
‘Volgorde vaccinatie ligt nog niet vast’, ‘Enkel wie écht essentieel is, krijgt voorrang bij vaccinatie’, ‘Bijna de helft van de jonge mensen tussen 18 en 24 jaar rapporteert een laag niveau van levenstevredenheid aldus Sciensano-onderzoek’. Dat kopten de kranten de afgelopen tijd onder meer. Tegelijkertijd verschijnen posts op sociale media van jongeren die aan de alarmbel trekken. Met deze open brief trekken wij mee aan die alarmbel. We mogen het mentaal welzijn van onze jongeren niet langer negeren en moeten hen erkennen als een essentiële groep in onze maatschappij.
Want niet alleen mentaal welzijn is een aandachtspunt, ook andere problemen duiken op. Jongeren die stoppen met studeren, omdat ze hun studies niet meer kunnen betalen nu hun studentenjob in het café niet meer kan. Of jonge mensen die hun eerste stappen op de arbeidsmarkt zetten en geen vast contract meer krijgen of al maanden technisch werkloos thuis zitten.
Hier en daar komen jongeren ervoor uit en nemen ze schoorvoetend het woord, zich alvast excuserend omdat ze weten dat ‘er nog ergere slachtoffers van de coronacrisis zijn’ of dat ze ‘het over het algemeen nog wel oké doen, hoor’. Eerlijk gezegd, ze hoeven zich niet te excuseren. Integendeel, ze mogen gerust wat harder aan de alarmbel trekken. Of misschien moeten wij dat ook eens voor hen doen. Nee, deze cijfers zijn niet oké.
Nee, die signalen mogen we niet langer negeren. En ja, jongeren, we horen jullie noodkreet.
Maar dat hebben jullie waarschijnlijk al te vaak gehoord. Tijd om die woorden in daden om te zetten. Dat zijn we als samenleving aan jullie verplicht.
VORMING VOOR HET LEVEN
Daarom deze open brief, wij (ouders en andere betrokken volwassenen) willen een stapje opzijzetten. Wij hebben al veel kunnen genieten van het leven. Reizen, restaurants, concerten, cafés…, we hebben al gulzig gegeten en gedronken in alle betekenissen van het woord. En uiteraard willen we dat terug, en snel. Maar laat ons eerlijk zijn, we hebben al veel gehad. We kunnen dus gerust nog een beetje langer wachten om de draad weer volledig op te pikken. Voor jongeren is dat anders. Zij halen die verloren tijd nooit meer écht volledig in.
Want weet je dat nog? Toen jij 16 was en naar je eerste fuif ging? Toen jij 17 was en de eerste keer met vrienden op vakantie ging? Toen jij 18 was en je eerste werkervaring opdeed? Of voor het eerst naar die grote aula ging? Toen jij 19 was en die jongen of dat meisje leerde kennen? Je praat er nu waarschijnlijk nog steeds enthousiast over. Al die eerste ervaringen, al die eerste keren, zijn vormend voor je verdere leven. En in tegenstelling tot de jaren die we als volwassene doorbrengen, zijn de jaren van ontplooiing kort, en als je die mist, komen ze niet meer terug.
Als we vandaag nadenken over versoepelingen, waarom zouden we dan niet eerst denken aan onze jongeren, ook die van 18 en ouder, en hoe zij al iets meer vrijheden kunnen krijgen? Met meer samenkomen bijvoorbeeld, opnieuw naar de aula gaan, aanwezig zijn op kleine evenementen na een sneltest of gewoon alvast met meer kunnen sporten, wandelen, of gewoon rondhangen op basketbalpleintjes of aan skateterreinen. Zonder angst voor een boete.
ONZE SPUIT KRIJGEN ZE
En dan zijn er de vaccinaties. Dat eerst de oudsten, de meest kwetsbaren en de meest essentiële beroepen aan de beurt komen, lijkt ons logisch. Al het zorgpersoneel, in de brede zin van het woord, moet zo goed mogelijk ondersteund worden. Maar waarom zouden we daarna niet jongeren tussen 18 en 24 voor laten gaan? Hen die cruciale tijd teruggeven waarin zij zich verder ontwikkelen – net zoals wij dat lang geleden hebben gedaan.
We moeten de maatschappelijke meerwaarde van de jeugdigheid erkennen. Vandaag vormen zij zich. Morgen bepalen ze mee het beleid, dragen ze bij aan onze economie en brengen ze zelf de nieuwe generatie groot. Vandaag acties ondernemen voor hun mentaal welzijn is dus van maatschappelijk belang, op korte én op lange termijn.
Uiteraard lossen we de mentale welzijnsproblematiek van de jeugd niet op door hen één keer voorrang te geven voor een vaccin. Een structurele aanpak is daarvoor nodig. Maar onze plaats afstaan voor het vaccin kan wel een eerste stap zijn. Zelfs al is het symbolisch. We geven hen een teken dat ze ertoe doen in onze maatschappij. Dat ze het waard zijn om in te investeren.
We begrijpen jullie, jongeren. En net zoals jullie op de bus jullie plaats afstaan aan ouderen, zijn wij nu bereid om onze plaats af te staan aan jullie.
Peter Adriaenssens (kinderpsychiater), Christine Mussche (advocate), Sam De Bruyn (radio en tv host), Luc Van Gorp (voorzitter CM), Tim Van Aelst (regisseur Shelter), Ann Caluwaerts (Executive Vice President Telenet), Youssef Kobo (director A Seat At The Table), Kürt Rogiers (TV persoonlijkheid), Frédéric Van Leeuw (Federaal Magistraat), Paul Lembrechts (bestuurder), Luc Colemont (Managing Director vzw Stop Darmkanker), Philippe Huyzentruyt (gedelegeerd bestuurder Groep Huyzentruyt), Chokri Mahassine (Pukkelpoporganisator), Barbara Sarafian (actrice), Yasmien Naciri (ondernemer/auteur), Eva Brems (professor UGent), Marc Fauconnier (creative consultant), Frederik Sioen (muzikant), Thom Pelckmans (Pelckmans Uitgevers), Bieke Ilegems (presentatrice/nieuwsanker), Milan Rutten (directeur Arenberg en OLT), Pieter Timmers (Vice Olympisch Kampioen 100m vrije slag), Liesbet Stevens (prof/Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen), Peter Vindevogel (CEO Streamz), Tom Bonte (algemeen directeur AB), Katelijne Van Lommel (kinderpsychologe), Peter Quaghebeur (CEO Mediafin), Sergio Servellon (museumdirecteur), Alexandre Huyghe (CEO Revive), Michael De Cock (Art Directeur KVS), Marie Loop (auteur), Jef De Smedt (acteur), Ann De Bisschop (auteur/welzijnsexpert), Dieter Sermeus (algemeen coördinator Trix), Kristin Blondé (marketing directeur), Saida Sakali (VUB Fatima Mernissi leerstoel), Geert De Vlieger (sportpresentator/analist), Elke Jeurissen (onderneemster), Marc Verstappen (directeur De Studio), Vicky De Beule (erkend diëtiste/onderneemster), Anja Peleman (managing director Bepublic Group)
© De Morgen - 1 februari 2021
Media content
Afbeelding
Virtuele pek en veren
Een vriendin mailde me dat het niet goed gaat met haar dertienjarige dochter, het meisje zit in een depressie en kerft zichzelf in de armen. En ze is niet de enige. Het gebrek aan perspectief en de dagelijkse stroom van doemberichten doen elk sprankje hoop voor kinderen teniet. Intussen wordt de ene zondebok na de andere door de hogepriesters van de virocratie geslacht om de coronagod te behagen: de kunst- en cultuursector, cafés en restaurants, kappers en schoonheidssalons, de reissector en nu dus ook de hobby’s van de kinderen.
Bijna ongemerkt hebben de virocraten de bakens verzet: van ‘flatten the curve’ naar ‘sla het virus plat’. Bij experts van de Wereldgezondheidsorganisatie groeit nochtans een consensus dat het coronavirus endemisch wordt, zoals een seizoensgriep. Tegelijk groeit de roep van sommige virologen om ook de scholen te sluiten. En dat allemaal op een moment dat de curve al weken nagenoeg vlak verloopt.
Intussen worden mensen tegen elkaar opgezet en wordt er elke week in middeleeuwse traditie iemand anders aan de schandpaal genageld. Vorige week moesten de chassidische joden eraan geloven, de week voordien was het een vrouw uit Edegem die was gaan skiën en daarvoor een sinterklaas die langs een woonzorgcentrum was gepasseerd. De lynchmob zit tegenwoordig grommend klaar achter het klavier om iedereen die niet in de pas loopt, virtueel met pek en veren te besmeuren en de gemeenschap van de ‘deugdelijken’ uit te jagen. In amper een jaar zijn we vervallen in een hysterische versie van de oude DDR, waar buren elkaar bespioneren en verklikken. Das leben der anderen, live en 24/24 op je scherm.
En terwijl iedereen naar iedereen wijst, groeien de psychische problemen bij de kwetsbaarste groep, de jongeren. De ORF, de Oostenrijkse openbare zender, wist vorige week te melden dat de ziekenhuizen in Wenen de toestroom van jongeren met zelfmoordneigingen niet meer aankunnen. Ze moeten de ‘milde’ gevallen naar huis sturen om plaats te maken voor acute patiënten. Een Nederlandse psychiater vertelde vrijdag in de Nederlandse krant Trouw dat hij nu tien keer per week een kind met suïcidale neigingen op consultatie krijgt. ‘Ze zien de dood als oplossing, omdat ze de situatie niet meer verdragen. Ik hoor dezelfde geluiden van collega’s elders in het land’, liet hij optekenen. In Nederland (voor België zijn nog geen cijfers beschikbaar) verdrievoudigde het aantal aangegeven zaken van kindermishandeling tot 40.000. Alleen al in de eerste lockdown.
Tel daarbij de vrees van het VBO voor een aanstormende tsunami van 50.000 faillissementen en 120.000 banen die verloren gaan, en het wordt stilaan duidelijk dat de remedies intussen erger zijn dan de kwaal. De regering zal de stuurknuppel uit de handen van de virocraten moeten wrikken en een realistisch beleid moeten voeren. Daarbij zal ze de olifant in de kamer moeten benoemen: hoeveel overlijdens door covid-19 zijn aanvaardbaar versus hoeveel schade richten de maatregelen aan. Want je kan het virus wel willen bestrijden met een gigantische vlammenwerper, wat daarna overblijft zijn alleen maar smeulende as en dorre aarde.
Alain Grootaers is freelancejournalist. In ‘De mening’ geeft een gastschrijver een week lang zijn of haar visie op een actueel thema.
© De Standaard - 1 februari 2021
