Afbeelding
Copyright
©UCSIA
In 2022 bestaat het onafhankelijke Bosnië-Herzegovina dertig jaar, maar veel redenen tot vieren zijn er niet. Het land werd geboren te midden van een bloedige oorlog die tot vandaag heel diepe sporen nalaat. Ongeveer honderdduizend Bosniërs overleden ten gevolge van de oorlog, een veelvoud daarvan ontvluchtte het land. De Bosnische samenleving, waarin moslims, katholieken, orthodoxe christenen en anderen zij aan zij hadden geleefd, was hardhandig uit elkaar geslagen. In de plaats daarvan kwam een complexe politieke constellatie waarin etniciteit een allesbepalende factor is. De etnische zuivering, die vooral in Oost-Bosnië had plaatsgevonden, werd grotendeels bevestigd door het Dayton-akkoord dat in 1995 werd gesloten. Dat akkoord erkende het bestaan van een semi-autonome Servische Republiek binnen de federale republiek Bosnië-Herzegovina. Dat de politieke elites van deze Republika Srpska vandaag pogingen ondernemen om zich uit het Bosnische verband terug te trekken, toont hoe onzeker de toestand nog altijd is.
De tragische geschiedenis en de complexe actualiteit van Bosnië stellen al wie het ideaal van een tolerant, multireligieus en multietnisch Europa koestert voor grote uitdagingen. Deze werden de voorbije jaren niet alleen verwoord door academici en militanten, maar ook door literaire auteurs en documentairemakers. Een vaak weerkerend thema daarin is de terugkeer naar Bosnië – en meer bepaald naar de etnisch gezuiverde Republika Srpska – van mensen die er (een deel van) hun jeugd hebben doorgebracht. Deze mensen voelen zich tot in hun diepste vezels verbonden met het land, maar zijn er ook onherroepelijk vervreemd van geraakt.
Naar aanleiding van de dertigste verjaardag van het begin van de Bosnische oorlogen (en dus ook van het onafhankelijke Bosnië-Herzegovina) geven het Departement Geschiedenis van de Universiteit Antwerpen en UCSIA graag aan deze mensen een stem. We tonen recente documentairefilms over de terugkeer naar Bosnië, we geven een podium aan auteurs die over dezelfde materie hebben geschreven en een beeldend kunstenaar, en we laten hen in discussie gaan met elkaar en het publiek.
Hoofdinhoud
| Luik 1: 13u30 - 18u | |
|---|---|
| 13u30 |
Inleiding door VRT-journalist Stefan Blommaert |
| 13u45 |
Auteur Lana Bastašić leest voor uit 'Vang de Haas' en auteur Faruk Šehić uit 'Zachtjes stroomt de Una'Lana Bastašić is geboren in Zagreb, in voormalig Joegoslavië, emigreerde na de burgeroorlog naar Ierland en woont momenteel in Barcelona. Ze studeerde Engelse taal en cultuur en behaalde een master in de culturele wetenschappen. Ze is auteur van meerdere bundels met korte verhalen en poëzie. Vang de haas is haar debuutroman waarvoor ze in 2020 de Europese literatuurprijs in ontvangst mocht nemen. Faruk Šehić is een Bosnische dichter en auteur afkomstig uit Bihać en Bosanska Krupa. Hij studeerde diergeneeskunde in Zagreb tot aan het uitbreken van de oorlog, waaraan hij als strijder deelnam. Na de oorlog keerde hij terug naar de literatuur. Zijn debuutroman Knjiga o Uni (Zachtjes stroomt de Una, 2011) won de Meša Selimović priis voor beste roman uit voormalig Joegoslavië in 2011 en de Europese literatuurprijs in 2013. |
| 14u15 |
Gesprek met de auteurs gemodereerd door Heleen Touquet & Marnix Beyen(departement politieke geschiedenis, Universiteit Antwerpen) |
| 15u | Koffiepauze |
| 15u30 |
Pretty Village, documentairefilm van Kemal Pervanić over de terugkeer naar zijn geboortedorpKemal Pervanic overleefde zijn internering in het beruchte Omarska concentratiekamp, dat door Bosnische Serviërs in de eerste dagen van de oorlog werd opgezet. Hij woont nu in het Verenigd Koninkrijk, waar hij de organisatie Most Mira (Brug voor vrede) oprichtte voor jongeren van verschillende etnische achtergrond. Hij schreef ‘The Killing Days: My Journey through the Bosnian War’ en wijdde een documentaire, ‘Pretty Village: Life After War’, aan zijn wedervaren. |
| 17u |
Presentatie en interventie van kunstenaar Aida Šehović over haar kunstwerk 'Što te nema' ter herdenking van de genocide van Srebrenica |
| 18u | Pauze |
| Luik 2: 19u - 22u | |
|---|---|
| 19u |
Belgische première van Retour à Višegrad, documentairefilm van Julie Biro en Antoine JaccoudJulie Biro is een Franse historica die sinds 2014 documentaires en audiovisuele projecten maakt. Zij werkt samen met verschillende ngo’s in de Balkan. Haar recente documentaire ‘Back to Višegrad’ (een plaats in het Oosten van Bosnië-Herzegovina), vertelt het verhaal van een reünie, op initiatief van de weduwe van een leraar, van Servische en Bosnische leerlingen, 25 jaar na de oorlog. |
| 20u30 |
Ronde tafelgesprek met Julie Biro, Lana Bastašić, Faruk Šehić, Kemal Pervanić en Aida Šehović, gemodereerd door VRT-journalist Stefan Blommaert |
| 22u | Einde |
